Arka Przymierza (hebr. אָרוֹן הָבְרִית Aron HaBrit, łac. arca - skrzynia) – obiekt będący dla Żydów jednym z najważniejszych elementów przymierza z Bogiem Jahwe.

Opis
W Biblii opisana jest jako skrzynia z drewna akacjowego o wymiarach ok. 140×80×80 cm obita obustronnie złotą blachą. Zamknięcie Arki Przymierza stanowiła płyta ze złota (hebr. kaporet). Zgodnie z tradycją żydowską, w arce przechowywano laskę Aarona (która zakwitła), dzban z manną i dwie kamienne tablice z tekstem Dekalogu[1]; tradycję tę podziela autor Listu do Hebrajczyków (Hbr 9:4). Natomiast zgodnie z 1 Krl 8:9 w czasach Salomona znajdowały się tam jedynie tablice Przymierza. Jahwe miał wręczyć te tablice Mojżeszowi na górze Synaj, w trakcie wędrówki ludu Izraela z Egiptu do Ziemi Obiecanej. Osobą, która miała wyłączne uprawnienie do bezpośredniego dostępu do arki był arcykapłan.

Historia Arki
Według hebrajskiej Biblii, do momentu wybudowania pierwszej świątyni przez króla Salomona arka była przewożona na specjalnym wozie z zasłonami podczas wszystkich kampanii wojskowych prowadzonych przez Izraelitów. Stanowiła ona centrum kultu w czasie wędrówki Izraelitów do ziemi Kanaan. Wierzono, że armia posiadająca arkę jest niezwyciężona. W czasie oblężenia Jerycha obnoszono ją wokół murów miasta. Później przechowywana była w Miejscu Świętym Przybytku Mojżeszowego w Szilo. Następnie zdobyć ją mieli Filistyni lecz, jak twierdzi Biblia, zwrócili, widząc w niej przyczynę swoich klęsk. Król Dawid miał przenieść ją na wzgórze Syjon w Jerozolimie, a Salomon po wybudowaniu świątyni do specjalnego pomieszczenia, do którego nie miał wstępu nikt prócz arcykapłana.

Arka zaginęła w trakcie najazdu armii Babilonu pod wodzą Nabuchodonozora II na Palestynę w 586 p.n.e. i zburzenia pierwszej świątyni.

W niektórych Kościołach wschodnich istnieje doktryna, według której arka została potajemnie wywieziona z pierwszej świątyni i znajduje się gdzieś na terytorium obecnego Sudanu, gdzie zostanie odnaleziona przez Jezusa Chrystusa w dniu zstąpienia Królestwa Bożego na Ziemię. Według tradycji etiopskiego kościoła monofizyckiego arka lub jej dokładna kopia znajduje się w katedrze w Aksum - dawnej stolicy Cesarstwa Etiopii. Do poglądów o losach zaginionej arki dołącza opis zawarty w 2 Księdze Machabejskiej, wedle którego prorok Jeremiasz ukrył ją w grocie na Górze Nebo, po wschodniej stronie Jordanu. Część religijnych Żydów i niektórzy uczeni uważają, że kapłani jerozolimscy, na wieść o rychłym upadku miasta, ukryli arkę w tajemnej komnacie pod Wzgórzem Świątynnym. Ta komnata ma się znajdować pod muzułmańską Studnią Dusz.

Najważniejsze fakty dotyczące Arki:

• Budowa i wygląd arki przymierza: zbudowana przez Besalela podczas obozowania pod Górą Synaj (Wj 25:10-22, 37:1-9), zbudowana przez Mojżesza (Pwt 10:5).
• Z początku przechowywana była w Namiocie Spotkania w Miejscu Najświętszym (Wj 26:33), później - po wybudowaniu przez Salomona - w świątyni w Jerozolimie (2 Krn 5:1-7).
• Zawartość arki przymierza: 2 Krn 5:10 podaje, że w czasie oddania do użytku świątyni Salomona znajdowały się tam dwie tablice kamienne, które Bóg dał Mojżeszowi (Pwt 10:5), wcześniej znajdowały się tam także: złote naczynie z manną Wj 16:33-34) i laska Aarona - umieszczona tam po buncie Koracha jako znak dla zbuntowanego pokolenia (Hbr 9:4).
• W czasie zdobywania Jerycha kapłani nieśli arkę za wojownikami Księga Joz 6:1-5
• 1 Sm 4-6 opisują zdobycie arki przez Filistynów i związane z tym dla nich przykrości.
• 1 Krn 13-16 opisują sprowadzenie arki, która od ok. 70 lat stoi w Kiriat-Jearim do Jerozolimy, w drodze za lekceważenie wskazówek Bożych dotyczących transportu arki ginie Uzza.
• W Księdze Machabejskiej mowa jest o ukryciu arki przez proroka Jeremiasza w pobliżu Góry Nebo na stepach Moabu (por. 2 Mch 2:4-6).
• Księga Jeremiasza zawiera proroctwo, zgodnie z którym w przyszłości nikt nie będzie już wspominał Arki Przymierza ani odczuwał jej braku; nikt też nie uczyni nowej (Jr 3:16).
• Arka przymierza wymieniona jest także w Ap 11:19, znajduje się tam w niebiańskim sanktuarium Boga.