Talmud (hebr. תלמוד talmud = nauka) – jedna z podstawowych (choć nie jest uznawana za świętą) ksiąg judaizmu.
Został napisany językiem judeo-aramejskim. Talmud jest komentarzem do biblijnej Tory, w którym wyjaśniono, jak przestrzegać prawa zawartego w Torze w warunkach, jakie zapanowały wśród Żydów wypędzonych z Palestyny w II w. Można powiedzieć, że Talmud jest czymś w rodzaju katechizmu obowiązującego wyznawców tradycyjnego judaizmu.

Talmud jest uporządkowanym zbiorem praw religijnych, opartych na rozważaniach rabinów żyjących między III w. p.n.e. a VI w. Ścisłe przestrzeganie wielu nakazów mojżeszowych zapisanych w Torze nie było technicznie wykonalne po zburzeniu Świątyni Jerozolimskiej i dlatego rabini musieli ustalić wiążące dla wszystkich żydów religijne zasady życia w warunkach wygnania. Talmud był przez całe wieki i jest obecnie głównym odniesieniem, do którego odwoływali się i nadal się odwołują rabini na całym świecie, rozstrzygając rozmaite spory i przystosowując prawo religijne do współczesnych warunków życia.

Podział Talmudu
Talmud składa się z dwóch części:

1. Miszny - to zbiór początkowo ustnych, a następnie listownych odpowiedzi rabinów wiernym, którzy zapytywali, jak interpretować praktycznie określone zapisy zawarte w Torze. Po uporządkowaniu tej tradycji powstała kodyfikacja obejmująca całą sferę obyczajowości (święta, ceremonie, rytuały, prawa, obyczaje itp.) – w sumie jest to 248 podstawowych obowiązków i 365 zakazów, ułożonych według porządku, jaki występuje w biblijnej Księdze Powtórzonego Prawa.
2. Gemary - stanowi bardzo obszerny komentarz do poszczególnych fragmentów Miszny, jeszcze bardziej precyzyjnie ustalający właściwe zachowanie pobożnego Żyda w danej sytuacji. Gemara powstawała w dwóch największych żydowskich ośrodkach teologicznych, stąd istnieją dwa Talmudy:
   • Talmud Jeruszalmi (Jerozolimski, zwany też Palestyńskim, rzadziej Talmudem Ziemi Izraela) - jego redakcję ukończono w IV w. w Palestynie, w jesziwach chawrutycznych (od "b'chavruta" - בְחַבְרוּתָא,), które były znane jako "szte ha-jesziwy" (dwa kolegia), i działały w Cezarei, Seforis i Tyberiadzie. W wydaniu Bromberga (Wenecja 1520-1523), jego objętość wynosiła 526 kart in folio w trzydziestu siedmiu tomach.
   • Talmud Bawli (Babiloński) - ukończono go na początku VI w. w Babilonii, w jesziwach chawrutycznych, działających w miastach: Nehardea, Pumbedita i Sura. Talmud Babiloński jest obecnie powszechnie obowiązującym.

Drukowane wersje Talmudu
Talmud Bomberga - pierwsza pełna wersja drukowanego Talmudu ukazała się w Wenecji w latach 1520-1523 i była dziełem jednego z tamtejszych drukarzy, Daniela Bomberga.

Talmud w judaizmie postępowym
Judaizm reformowany i judaizm humanistyczny traktują Talmud jako bardzo ważny dokument historyczny judaizmu. Jednocześnie jednak poddają go współczesnej krytyce. Traktują go raczej jako wskazówkę, a nie ostateczny autorytet. Dotyczy to przepisów koszerności, etyki seksualnej itd.

Talmud a chrześcijaństwo
Pierwszy zakaz czytania Talmudu wydał cesarz Justynian I Wielki, zakaz taki wydał również papież Grzegorz IX. W 1242 roku spalono liczne Talmudy w Paryżu, w 1264 w Hiszpanii po raz pierwszy "ocenzurowano" Talmud w miejscach, gdzie obrażał chrześcijan. Sobór trydencki zakazał publikacji Talmudu z "miejscami bezbożnymi". Talmud pozostawał na indeksie ksiąg zakazanych do końca XIX w., ostatecznie uchylono zakaz w 1962 roku.